20.03.2023 Koçluk yaklaşımı nedir? Koçluk yaklaşımı, 683 Okunma Sayısı

Profesyonel Koçlukta Yaklaşımlar Nelerdir?

Ülkemizde gün geçtikçe daha sık duyulmaya başlanan Profesyonel koçluk kavramı kişinin performansını artırmayı hedefleyen bir yöntem olarak öne çıkıyor. Yöneticiliğin bir boyutu olarak kurum içinde kullanılabilen Koçluk, aynı zamanda danışmanlar tarafından her kesime hitap eden bir hizmet olarak da kullanılıyor. Dünyaca ünlü birçok markanın yöneticileri koçlardan faydalanıyor. Birçok şirket hızla değişen dünyada eğitimli iş gücünün geleneksel yöneticilik modeliyle idare edilemeyeceğini farketmiş durumda. Bu da liderlik kavramı ile birlikte koçluk kavramının içiçe geçtiğini gösteriyor. Kısacası koçluk, istenen performansa ulaşmak için koç (coach) ve danışan (coachee) arasında kurulan planlı bir gelişim ilişkisi olarak tanımlanıyor. Amacı danışanın kendi belirlediği hedefe, koçun desteğiyle ulaşması ve problemlerin üstesinden tek başına gelmeyi öğrenmesidir. Bu süreç boyunca danışan kendisini daha iyi tanır, potansiyelini keşfeder ve hatalarından ders alarak ilerler. Koçluk bu hizmeti alan danışanın, özel ve profesyonel yaşamda gelişiminin sağlanmasını hedefleyen ve tümüyle güven ve gizliliğe dayanan bir süreçtir. Koçluk uygulayan kurumlar ise çalışanlarının kişisel vizyonları ile organizasyon vizyonu arasındaki uyumu sağlar ve bireysel performansları artırarak kurum içi hedeflerine daha kolay bir biçimde ulaşır. Yaşam koçluğu, aile koçluğu, öğrenci koçluğu, kariyer koçluğu, yönetici koçluğu performans koçluğu gibi çeşitleri bulunan koçluk, şirketler için de faydalı olmaktadır. Koçun belli başlı görevleri vardır. Örneğin koç, işi gösterir ve danışanın işi nasıl yapabileceğine odaklanır. Bununla birlikte, geribildirim verir ve işi takrar gözden geçirir. Bunun haricinde, günümüzde daha değişken şekilde kullanılabilen koçluk modern örgütlerde, çalışanlarına geliştirme, besleme, destek verme, yardım sunma gibi hizmetleri birer gereklilik olarak görürler ve koçluk sistemi bu gereksinimleri de içine alır. Koçluğun etkin bir biçimde çalışabilmesi için danışanın bunun farkında olup buna göre çalışması gerekiyor. Daha çok yetişkinler arası bir ilişki olan koçluk, danışman isteyeni çocuk gibi kontrol etme işi değil, karşılıklı güven ve gizliliğe dayanan üretken çalışma ilişkileri kurmayı hedefyen bir süreçtir. Ebeveyn-çocuk ilişkisi gibi yürüyen bir gelişme modeli, kişinin gerçek potansiyelini engelleyebilir. Bu sürecin genel amacı, danışanın kendi belirlediği hedefe, koçun desteğiyle ulaşması ve sorunlarının üstesinden tek başına gelmeyi öğrenmesidir. Günümüzde koçluk kavramı giderek gelişiyor. Liderlik yapmak isteyen bir birey, koçluk yapmayı, ilham vermeyi ve diğer insanların bağlığını kazanmayı öğrenmelidir. Tüm bireylerin özel ve farklı bir değeri, belli koşullar ve fırsatlar sağlandığında potansiyelini, yani teknik bilgisini, iletişim becerilerini veya kişisel görüşlerini kullanarak değer yaratabileceği bir alan vardır. Herkes potansiyelinin farkında olabilir. Ancak, bu potansiyeli sonuna kadar kullanmak gibi bir arzumuz yoktur. Koçluk ilişkisinin hem çalışan hem işveren tarafından fayda sağlaması için bireyde potansiyelini kullanmaya yönelik isteğinin olması gerekir. Bir profesyonel, kariyerinin gelişimi boyunca farklı dönemlerde farklı zorluklar yaşayabilir. Değişimin ve yaratıcı bir sürecin tipik sancıları olan bu zorluklar, kişinin belli arayışlar ve sorgulamalar yapmasına neden olabilir. Belli bir yapı içinde ve gelişim odaklı değerlendirilemedikleri sürece, bu tür sorgulamaların kişinin değişim ve gelişme olan ihtiyacını engelleyebilir. Koçluk, böyle bir gelişim ihtiyacı içinde olan bir profesyonele yol haritası olur. Kurumlar açısından da durum aynıdır. Onlar da çalışanlarının değişen iş ihtiyaçlarına cevap verebilecek yeni beceriler kazanmaları, kendilerini geliştirmeleri ve değişim sürecinde yaşanabilecek zorlukları aşabilmeleri için çeşitli yöntemlere başvururlar. Bununla birlikte koçluk, gittikçe daha sık başvurulan bir yöntem haline geliyor. Yöneticilerden, yeni görevlere kısa süre içinde adapte olması ve diğer yandan da hem ekibini hem de kendisini motive etmesi beklenilir. Buna ilave olarak yöneticiler, kendilerine sınıf eğitimleri veya sistem desteği ile aktarılan teknik bilgileri çok az bir zaman içinde beceriye dönüştürebiliyorlar. Ancak bu sorumluluklar çeşitli nedenlerden ötürü bazen gerçekleşmeyebiliyor. Koçluk kimi durumlarda sadece iletişim veya sunum teknikleri gibi, belli bir yönetsel becerinin geliştirilmesini hedeflerken, kimi durumlarda ise bir kişinin kariyer gelişimini planlıyor. Yöneticilerin profesyonel gelişimi için, farklı becerileri geliştirmesine yönelik performans odaklı koçluk ilişkisi kurulabilir. Ayrıca, tecrübeli bir yöneticinin belli bir beceriyi geliştirmesine yönelik yetkinlik odaklı koçluk; üst düzey bir yöneticinin, sorumlu olduğu farklı alanlarda, kendi belirlediği ihtiyaç ve alanlara yönelik kişiye özel koçluk gibi koçluğun farklı çeşitleri vardır.

Koçluk Yaklaşımı Özellikleri

Koçluk çalışması bir süreçtir ve burada önemli olan koç ve danışanın birlikte verimli bir çalışma ortaya koymaları ve bunun sonucunda doğru ve etkili bir analiz yapmalıdır. Peki Koçluk yaklaşımı nedir? Koçluk yaklaşımı, koçun hizmeti nasıl sunduğu, bunu yaparken kullandığı prensipler ve araçların tümü ve bunların özellikleridir. Bunlara örnek olarak, Çözüm odaklı, Direktif dışı, Değerlere dayalı, Hedef odaklı ve NLP odaklı yaklaşımlar yer alır. Koçluk yaklaşımı, koç ve danışanın kuracağı iletişime ve danışanın ihtiyaçlarına göre yapılmaktadır. Çözüm odaklı yaklaşım, en güçlü yaklaşımlardandır. Bu yaklaşım ile koçlar, sorunlardan çok çözümlere, zayıflıklardan çok güçlü noktalar yoğunlaşır. Bu yaklaşımlar danışanlar motivasyon eksikliklerinden moralsizlikten kurtulurlar. Bu yaklaşımla odaklanma artar ve engellerin nasıl aşılacağı tartışılır. Bu yaklaşım ile çözüm belirlenir ve çözüme nasıl daha hızlı bir şekilde ulaşılacağı analiz edilir. Diğer bir yaklaşım değerlere dayalı yaklaşım. Bu yaklaşım ile değer kavramı ele alınır ve danışanın bunu analiz etmesi istenir. Danışanın değer kavramı üzerinden ilerlenir ve değer nedir? Değer için ne yapılır gibi sorularla birlikte çözüm aranır. Değerlere örnek olarak şunlar verilebilir; Başarı, sadakat, saygı, beslenmek, sosyal çevre, ait olmak, güvenlik, kendin olmak. Dolaylı koçluğun aksine direktif koçluğu, koçun doğrudan yapılması ve uygulaması için bir davranışı, yeni bir yaklaşımı veya beceriyi açıklamak ile ilgilidir. Dolaylı koçluk kendi öğrenme yolculuğunu sağlayan ve kendi cevaplarını bulmaya yönelik bir çalışmayken, direktif koçluğu doğrudan talimat vermektedir. Hedefi doğru belirlemek çok önemlidir. Hedef odaklı yaklaşım, Hedefinizi uygun şekilde belirlemediğiniz durumda size yardımcı olur ve hedefe ulaşmak için size yörünge belirler. Doğru hedefleri belirlenirken, plan oluşturma ve bu plana sadık kalarak gelişmenin tadını çıkarmak geliyor. Bazen bu yolculuk esnasında, sizi ana hedefinize götürecek ara hedefler belirlemenize de yardımcı olan bu yaklaşım ile odak noktaınız için her yol deneniyor. Bu yolu koçunuz ile birlikte belirleyerek, boşa harcanan zamanı lehinize çevirmiş oluyorsunuz. Zaman kavramı ve hedefi doğru yönlendirme odaklı bu çalışma ile danışanlar, kendilerine uygun hedefleri belirlemelerini, hedeflerine odaklanarak aksiyon planlamalarını yapmalarını sağlıyor, bu aksiyonların uygulanma sürecinde koçlar danışanlara eşlik ediyor. Son yaklaşım NLP odaklı yaklaşım. NLP düşünme, dil ve davranış aşamalarını inceler, kişilerin belirledikleri hedef ve amaçlara ulaşması için bu süreçleri en etkin nasıl kullanabileceğini öğreten bir yaklaşım biçimidir. NLP hızlı ve etkili bir şekilde davranış değişikliği yaratmaya yönelik çok güçlü tekniklerdir ve bunların nasıl kullanıldıklarını açıklayan bir uygulama felsefesinden gelir. NLP yaklaşımının amacı; Bireylerin potansiyellerini keşfetmelerini ve kullanabilmelerini, yaşamlarında öncelikli hedeflerini belirleyebilmelerini, hedeflerine ulaşma kararlılığını, farkındalıklarını artırabilmelerini, davranış esnekliği farketme, etkili iletişim kurabilmelerini, çatışmaları ve sorunları yönetebilmelerini sağlamak için gerekli olan çalışmanın tümüdür.